Kişilik Bozukluğu Nedir?

"O nasıl biri" dediğinizde anlatılanlar,

Bizi farklı kılan; bizim düşünüş, davranış, algılayış biçimimiz: "kişiliğimiz".

Siz nasıl birisiniz? Normal olmayan şeyler mi var, ya da "normal olmak" ne demek? 

Kişilik Bozukluğu Nedir?

Kişilik bozuklukları, kişilik özelliklerimizin sorunlu olarak şekillenmesiyle beraber iç dünyamız veya çevremizle yaşadığımız sorunlara sebep olan; hastalıklı düşünme, davranma hatta hissetme biçimlerini kalıplaşmış ve stabil bir hale getirmemizdir.

Kişilik bozuklukları yaşam kalitemizde, işlevselliğimizde ciddi bozulmalara yol açar. Bu yüzden birçok insan sağlıklı ruh haline ulaşmaya çalışır.

Genetik yapımız çevresel etkenlerle birleşerek kişiliğimizi oluşturur. Erken çocukluk yıllarında aile ortamı ve çevre kişiliğin şekillenmesinde çok büyük rol oynar. Her şeyin temeli, kendimizi ve dünyayı algılayışımızdır.

Çocuklar büyürken kendisine davranıldığı biçimde yontulur. Örneğin küçük düşürücü ve dışlayıcı tutumlara, yetişkinlerin kendisine karşı itici davranışlarına, geçimsizlik yaşayan ebeveynlere, aşırı koruyucu-baskılayıcı ailelere maruz kalan çocuklarda kaygı bozuklukları/anksiyete gelişmesi muhtemeldir. Çocukları yerine her şeye karar veren, çocuklarını yöneten ve sürekli onlara yardım eden ebeveynlerin çocukları ise genelde bağımlı kişilik bozukluğuna yatkın olurlar.

Kişilik Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?

Kişilik bozukluğuna sahip birçok insan sorunlu davranış ve düşünüşlerinin farkında olmama, sorunun kendi sorunlu şekillenen kişiliğinden kaynaklandığını fark etmeme ve sorunlarını rasyonalize etme gibi etmenlerden dolayı iyileşmekte zorlanır. Sorunlarını ve yanlışlarını haklı çıkarma yöneliminde oldukları için genellikle karşısındaki kişi/kişileri suçlama eğiliminde olurlar ve/veya özsevgiden yoksunlukları nedeniyle kendilerini acımasızca eleştirir, suçlarlar.

Bireyin duygusal, sosyal ve işlevsel anlamdaki ilişkilerindeki süreğen-yoğun çatışmalar, boşlukta hissetme, çaresizlik-mutsuzluk halleri, kendine veya çevreye yönelik yıkıcı davranışlar gibi birçok sorunu beraberinde getiren kişilik bozukluklarının bireyin bu sorunları reddetme ve tedaviyi reddetme gibi davranışlarıyla birlikte daha yoğun ve derin hale gelmesi muhtemeldir. 

Bu yüzden kişinin gardını indirmesini sağlamak çoğu zaman iyileşmesi için en önemli adım.

Tedavi sürecinde ise en yaygın yöntemler, kendi kendine tedavi, psikoterapi ve ilaçlı tedavi olur. 

İleri düzeyde bir problemin kendi kendine iyileşme ihtimali düşüktür. İlaçlı tedaviler bazı rahatsızlıklarda net sonuçlar verebilir.

Oldukça sık kullanılan ve doğru uygulandığında çok başarılı sonuçlar verebilen temel yöntem ise psikoterapi'dir. En azından birçok kişilik bozukluğu için durum böyle.

Kişilik Bozukluğu Tipleri ve Ayrıntıları Hakkında

Birçok kişilik bozukluğu çeşidi bulunur. Benzer karakter ve semptomlara göre A, B ve C tipi olarak üç kategoriye ayrılırlar. Bazı insanlar çoklu kişilik bozukluklarının belirti ve semptomlarına sahip olabilir.

DSM-5, tespit ettiği 10 kişilik bozukluğu türünü şöyle gruplamış,

A (eksantrik) kümesi: tuhaf, sıra dışı

• Paranoid Kişilik Bozukluğu
• Şizoid Kişilik Bozukluğu
• Şizotipal Kişilik Bozukluğu

B (dramatik) kümesi: hareketli ve kararsız

• Antisosyal Kişilik Bozukluğu
• Sınırda(Borderline) Kişilik Bozukluğu 
• Narsistik Kişilik Bozukluğu
• Histriyonik Kişilik Bozukluğu

C (endişeli) kümesi: kaygı-korku duyan

• Çekingen Kişilik Bozukluğu
• Bağımlı Kişilik Bozukluğu 
• Obsesif-Kompulsif Bozukluk

İncelemek istediğiniz kişilik bozukluğu türüne tıklayarak ilgili sayfaya ulaşabilirsiniz.